ادامه مطالب

ادامه مطالب گذشته

ج) رفتارهای مسخره‏آمیز

                این‏گونه رفتارها معمولاً در بین جوانان بروز پیدا می‏کند. جوانان با داشتن روحیة شاد وفراغ خاطر، ایام را سپری می‏کنند و اگرچه روحیة شاد وخوش‏مشرب بودن در جوانان عیب نیست، بلکه لازمه و اقتضای سن و سال آنهاست، لکن بارها مشاهده شده است که جوانان صرفاً برای گذراندن لحظاتی به اصطلاح شاد و پرخنده، شروع به آزار و اذیت ناشنوایان می‏نمایند و به اصطلاح سربه‏سر آنها می‏گذارند. بدون شک رفتارهای مسخره‏آمیز نسبت به دو نوع قبلی، اثرهای مخربتری بر روح و روان ناشنوایان به جا می‏گذارد و ناشنوایان با درک این رفتارها از جامعة عادی گریزان شده، احساس تنفر پیدا می‏کنند یا با چنین افرادی گلاویز می‏شوند و در نهایت، این سیکل منفی به افسردگی مضاعف ایشان خواهد انجامید.

علل ناروانی ارتباط اجتماعی از بعد آموزشی

                گذشته از علل رفتاری که منجر به ایجاد شکاف بین جامعة عادی و ناشنوایان می‏گردد، در ادامة مقاله به یک علت مهم که ناروانی ارتباط ناشنوایان و جامعه را تشدید می‏کند، اشاره خواهیم داشت، و آن عبارت از اشکال سبک‏های موجود در ارتباط با آموزش ناشنوایان است.

                این سبک‏های آموزشی عبارتند از:

-          سبک اشاره

-           سبک لب‏خوانی

-          سبک کلی

در کشور ما سازمان آموزش و پرورش استثنایی و سازمان بهزیستی هر دو متولی آموزش ناشنوایان هستند. ضمن آنکه باید گفت گسترة فعالیتهای سازمان بهزیستی، حمایت، توانبخشی و خدمات و غیره را نیز در بر می‏گیرد، لکن هر دو سازمان در امر آموزش فعالیت دارند و نقطة اشتراک آنها همین مورد است.

متأسفانه باید اظهار داشت که هر دو سازمان ظاهراً سبک کلی را سرلوحة کار خود قرار داده، ولی معانی مختلفی از این سبک برداشت کرده‏اند. این اختلاف برداشت از معنی سبک کلی منجر به اتخاذ روش‏های تدریس مختلف شده است که عدم اتفاق نظر در نحوة تدریس، به سردرگمی ناشنوایان و عدم تطابق آنان با جامعه منتهی می‏شود. مثلاً گروههای ناشنوا که در بهزیستی آموزش می‏بینند، از توانایی اشاره بهرة بیشتری می‏برند و گروههای دانش‏آموزی که در آموزش و پرورش تحصیل کرده‏اند از تواناییهای لب‏خوانی بهرة بیشتری دارند و هر دو گروه در مقابل هم دچار نقاط ضعف متقابلی هستند، حال آنکه ظاهراً هر دو گروه روش کلی را فراگرفته‏اند.

                                این اختلاف در سبک آموزش نوعی اختلال در ارتباط ناشنوایان باهم ایجاد کرده است، اما این اختلال نهایتاً به شکاف عمیقی بین ناشنوایان و شنوایان منتهی می‏شود، به این معنی که جامعه در برخورد با ناشنوایان دچار سردرگمی است و نمی‏داند که به کدام شیوه باید ارتباط برقرار کند: آیا با ناشنوا کج‏دار و مریز اشاره کند و یا دست وپا شکسته تکلم نماید؟ و این همان چیزی است که ما اصطلاحاً آن را ” ناروانی ارتباط اجتماعی” نامیده‏ایم.

راه چاره چیست؟

                                اصولاً پرداختن به مسألة بسیار مهمی همچون ارتباط اجتماعی، امری بسیار تخصصی و علمی است و قطعاً وارد شدن افرادی با بضاعت محدود علمی به این بحث، ناصواب می‏باشد، اما حقیقت این است که پرداختن به این امر مهم باید از نقطه‏ای شروع شود. درپایان این نوشته به ذکر راه حلهایی می‏پردازیم که تا حدی بتواند بر موانع ارتباط بین ناشنوایان و شنوایان فائق آید.

               همانطوری که ذکر شد معمولاً هنگام برخورد با ناشنوایان سه نوع رفتار نامطلوب از جامعه سر می‏زند که عبارتند از: رفتارهای ترحم‏آمیز، رفتارهای اکراه‏آمیز و رفتارهای مسخره‏آمیز. بنابراین راه حل نیز در اصلاح سه رفتار فوق نهفته است. لذا جامعه باید به آنچنان آگاهی عمیق و دقیقی برسد که سعی در اصلاح رفتار و برخورد خود داشته باشد. دست‏یابی به این هدف با کمک و معاضدت وسایل ارتباط جمعی و به ویژه صدا و سیما مقدور خواهد بود. به عبارت دیگر، رفتارهای اعتدال‏‏‏‏‏آمیز باید جایگزین سه رفتار فوق‏الذکر شود و بروز رفتارهای اعتدال‏آمیز همیاری وسایل ارتباط جمعی را طلب می‏کند. وسایل ارتباط جمعی باید به مخاطبان خود این بینش را القا کنند که ناشنوا هم انسانی است همانند سایر افراد جامعه و در برخورد با ناشنوایان نباید آنان را ضعیف و ناتوان‏تر از مردم شنوا دانست و دقیقاً باید همان رفتاری که با فرد شنوا انجام می‏گیرد، با ناشنوا هم صورت پذیرد. یعنی اگر مردم عادی جامعه از رفتارهای ترحم‏آمیز، اکراه‏آمیز و مسخره‏آمیز گریزان هستند، ناشنوایان هم گریزانند. همچنین جامعه باید این حقیقت را درک کند که اعتدال و میانه‏روی در همة امور، بهترین راه است.

               ترحم بیش از اندازه و اکراه بی‏مورد از ناشنوایان هر دو غلط و ناصواب است و نیز همان‏گونه که فرد شنوا از افراط در شوخی و مسخره‏ شدن ناراحت می‏شود، ناشنوایان هم از مسخره شدن توسط دیگران بیزارند.

               در مورد اشکال موجود سبک‏های آموزشی، نگارنده با توجه به سالها تدریس، بر این باور است که وجود نظام آموزشی یکسان راه حل این مشکل است و این نظام آموزشی یکسان همان بهره‏مندی واقعی از ‏” روش کلی” است و تعهد عملی سازمانهای آموزشی ناشنوایان مبنی بر تخطی نکردن از این روش الزامی می‏باشد. همچنین از نقش ارزندة خانواده‏ها در ارائة مهارتهای ارتباط اجتماعی و درگیر کردن فرزندان در فعالیتهای اجتماعی نباید غافل بود، از این رو خانواده باید اجازة مشارکت فرزند خود را در زمینه‏های مختلف اعطاء نماید.   

تهیه کننده: سلطان زارعی محمودآبادی